Difference between revisions of "Bridgeklok"

From BitWizard WIKI
Jump to: navigation, search
(De klok instellen.)
(Technische details)
 
(8 intermediate revisions by the same user not shown)
Line 3: Line 3:
 
== Introductie ==
 
== Introductie ==
  
BitWizard is een klein bedrijfje met aan het hoofd een bridgespeler. Toen de lokale club een nieuwe bridgeclock nodig had, hebben we een ontwerp gemaakt en gebouwd. Wij zijn gespecialiseerd in elektronica en hebben de middelen om snel een ontwerp te produceren. We hebben gebouwd wat we zelf nodig achten en wat we vermoeden dat anderen ook handig zullen vinden. Indien u vindt dat iets verbeterd kan worden, laat het ons gerust weten! Het is heel goed mogelijk dat, door een iets andere manier van een clubavond organiseren, uw club andere eisen aan de bridgeklok stelt. Het is mogelijk dat we uw klok van nieuwe software kunnen voorzien zonder de hardware te vervangen.
+
Een bridgezitting bestaat uit een aantal rondes met tussen de rondes een korte pauze om van tafel te wisselen. De bridgeklok telt de tijd af die zo'n ronde en de daarop volgende wissel periode duurt en geeft daarbij een aantal geluidssignalen:
 +
* Beginsignaal van de ronde (einde van de wisseltijd)
 +
* Waarschuwingssignaal nadering einde ronde
 +
* Eindsignaal van de ronde, tevens begin van de wisseltijd
  
Mocht u een andere toepassing weten waar "vier grote getallen op een helder display"  van nut kunnen zijn, laat het ons weten. Waarschijnlijk is de hardware al geschikt, en kunnen we de software eenvoudig aanpassen voor de andere toepassing. Mocht u een idee hebben, laat het ons weten!
+
== Kenmerken ==
 +
De BitWizard Bridgeklok heeft als kenmerken:
 +
* Groot, goed leesbaar display.
 +
* Zichtbaar verschil tussen "resterende rondetijd" en "resterende wisseltijd".
 +
* Verschillende geluidsignalen voor "einde ronde", "waarschuwing, einde ronde nadert" ("laatste spel!" bij sommige clubs) en "start nieuwe ronde".
 +
* Vier voorkeuze programmas. U kunt snel wisselen tussen verschillende instellingen. Bijvoorbeeld voor een beginnersavond waarbij de rondes langer zijn.
 +
* Eenvoudig te gebruiken interface om aanpassingen te doen.
 +
* Mogelijkheid om de lopende ronde/wisseltijd direct aan te passen.
 +
 
 +
== Bedieningselementen ==
 +
[[File:Bridgeklok_edit.png|600px]]
 +
 
 +
Omdat de ruimte voor de naampjes van de knoppen beperkt is, is gekozen voor korte namen. Vooral de '''pause''' (5) knop dekt niet geheel de lading. Het is eigenlijk '''start/stop'''.
 +
 
 +
== Aan de slag ==
 +
 
 +
De bridgeklok is eenvoudig in gebruik. Gewoon de adapter in de klok en in het stopcontact steken, de klok aanzetten met de aan/uit schakelaar (1) en hij begint te lopen op 10 seconden resterende wisseltijd. Deze tien seconden geven u de tijd om eventueel een langere resterende wisseltijd  in te stellen (zie hieronder).
 +
 
 +
De klok start altijd op in programma P1. Standaard staan alle programma’s ingesteld op 30 minuten speeltijd, 5 minuten waarschuwingstijd en 3 minuten wisseltijd.
 +
 
 +
U kunt een ander programma selecteren door op mode (2) te drukken en vervolgens met behulp van up (3) en down (4) een ander programma te selecteren. Het programma kan vervolgens gestart worden met de pause (run) knop (5).
 +
 
 +
U kunt de klok pauzeren en vervolgens hervatten met de pause (5) knop.
  
== Pluspunten ==
+
Als het nodig is om de huidige ronde- of wisseltijd te verlengen (in stappen van 1 minuut) dan is dat simpel te regelen door op '''up''' (3) te drukken. Ook is het mogelijk om de ronde- of wisseltijd in stappen van 1 minuut te verkorten door op '''down''' (4) te drukken.
  
* Verschillende geluidsignalen voor "einde ronde", "waarschuwing, einde ronde nadert" ("laatste spel!" bij sommige clubs) en "start nieuwe ronde".
+
Bij het naderen van het einde van de ronde klinkt er een waarschuwingssignaal.
* Eenvoudig te gebruiken interface om aanpassingen te doen.
+
Een ander geluid klinkt bij het einde van de ronde.
* Groot display.
+
Een derde signaal klinkt als de wisseltijd voorbij is en de volgende ronde begint.
* Voorkeuze programmas. U kunt snel wisselen tussen verschillende instellingen. Bijvoorbeeld voor een beginnersavond waarbij de rondes langer zijn.
 
* Zichtbaar verschil tussen "resterende rondetijd" en "resterende wisseltijd".
 
* Directe aanpassing van de lopende ronde/wisseltijd.  
 
  
 +
Gedurende de wisseltijd is er links in het display een enkel segment dat "rondloopt" en het rondlopen van de spelers symboliseert. Zo is het verschil te zien tussen wisseltijd en speeltijd.
  
== Normaal gebruik ==
+
== Programma instellen ==
  
De bridgeklok is eenvoudig in gebruik. Gewoon in het stopcontact steken, aanzetten en hij begint te lopen op 10 seconden resterende wisseltijd. Deze tien seconden geven u de tijd om een langere resterende wisseltijd ("ga zitten tijd"?) in te stellen met de '''up''' toets. U kunt ook de klok pauseren met de '''pause''' knop. Ook kunt u een ander programma selecteren door op '''mode''' te dukken en dan een ander programma te selecteren.  
+
Om de keuzeprogramma’s in te stellen, drukt u eerst op '''mode''' (2).  
  
Mocht het om de een of andere reden nodig zijn om de huidige ronde of wisseltijd te verlengen is dat simpel te regelen door op '''up''' te drukken. Is iedereen al klaar, kunt u de tijd verkorten door op '''down''' te drukken.  
+
Met de '''up''' (3) en '''down''' (4) knoppen kunt u vervolgens het keuzeprogramma selecteren. Deze worden als P1 tot en met P4 weergegeven.
  
Weet u nog niet hoelang er gepauseerd moet worden, kunt u de klok pauseren en hervatten met de '''pause''' knop.  
+
Om het gekozen programma te starten drukt u op '''pause''' (5).  
  
Het waarschuwingssignaal klinkt 5 minuten voor het einde van de rond.  
+
U kunt ook het programma bekijken of aanpassen door nogmaals op '''mode''' (2) te drukken.
  
Een ander geluid klinkt bij het einde van de ronde.  
+
Voor ieder programma kunnen achtereenvolgens drie tijden ingesteld worden: de speeltijd, de waarschuwingstijd en de wisseltijd. Standaard is 30 minuten speeltijd, 5 minuten waarschuwingstijd en 3 minuten wisseltijd.
  
Tijdens de wisseltijd is er een enkel segment in het eerste display wat "rondloopt". Dit symboliseert het rondlopen van de spelers. Zo is het verschil zichtbaar tussen "nog 2 minuten wisseltijd" en "nog 2 minuten te spelen".  
+
De tijden worden met de '''up''' (3) en '''down''' (4) knoppen ingesteld. De wisseltijd wordt in stappen van 20 seconden ingesteld,  de speeltijd en waarschuwingstijd in stappen van 1 minuut.
  
Een derde signaal klinkt als de volgende ronde begint.
+
Door nogmaals op '''mode''' (2) drukken gaat u verder naar de instelling van de volgende tijd. Na "wisseltijd" komt u weer in "programma selectie". Om het programma te starten drukt u op '''pause''' (5).
  
== De klok instellen. ==
+
Veranderingen worden automatisch opgeslagen.
  
De klok heeft vier programmas die door de gebruiker ingesteld kunnen worden. Ieder programma bestaat uit een instelling voor speeltijd, waarschuwingstijd en wisseltijd. Een programma wat nog nooit aangepast is staat op 30-5-3.  
+
De bridgeklok start altijd op met programma P1 omdat als twee clubs die om en om spelen de klok zouden delen met verschillende instellingen, hij dan altijd verkeerd zou staan als hij de laatste stand zou onthouden. Door steeds op P1 te beginnen is er een kans dat hij in sommige gevallen goed staat.
  
Om de klok in te stellen, drukt u op '''mode'''. De '''up''' en '''down''' knoppen selecteren nu het voorkeuze programma. Deze worden als P1 tot en met P4 weergegeven. Om het programma te starten drukt u op '''pause'''. U kunt ook het programma bekijken of aanpassen door nogmaals op '''mode''' te drukken.  
+
Als u de enige gebruiker van de klok bent en vrijwel altijd hetzelfde programma gebruikt, dan kunt u dat op P1 instellen. U kunt dan gewoon de klok starten en eventueel de eerste wisseltijd of -speeltijd iets aanpassen.
  
Voor ieder programma zijn er drie instellingen: speeltijd, waarschuwingstijd en wisseltijd. Ieder van deze wordt met de '''up''' en '''down''' knoppen ingesteld. De wisseltijd wordt in stappen van 20 seconden ingesteld. De andere in stappen van 1 minuut.  
+
Als u een enkele keer een ander programma nodig heeft, dan doet u dat op P2. Zo hoeft u niets terug te veranderen voor het normale speelmoment.
  
Nogmaals op '''mode''' drukken gaat verder naar de volgende instelling. Na "wisseltijd" komt weer "programma selectie" (P1-P4). Veranderingen worden automatisch opgeslagen.  
+
Als u de klok regelmatig gebruikt voor een drive die andere instellingen nodig heeft, dan raad ik aan om uw normale instellingen in P2 en P3 (en zo nodig hoger) op te slaan. Ervaring leert dat hulpvaardige handen tijdens de drive vaak aan P1 gaan zitten rommelen, maar de hogere programma’s blijven dan gelukkig bewaard.
  
Om het huidige progamma te starten, kunt u op '''pause''' drukken. Het programma start dan altijd bovenin de speeltijd.
+
== Helderheid instellen ==
  
 +
Om de helderheid van het display te veranderen, zet u de klok uit. Houdt vervolgens de '''pause''' knop (5) ingedrukt terwijl u de klok aanzet. Er verschijnt nu een "I" in het display, samen met de huidige instelling (I van het engelse '''I'''ntensity, of '''I'''nstellen helderheid).
  
Om de helderheid van het display te veranderen, zet u de klok uit. Houdt nu de knop '''pause''' ingedrukt terwijl u de klok aanzet. Er verschijnt nu een "I" in het display samen met de huidige instelling. (De "I" is anders dan de "1" doordat ie links in het display staat). Indien u tevreden bent met de instelling kunt u de klok uitstellen
+
De standaard helderheid is 20. Met behulp van de '''up''' (3) en '''down''' (4) knoppen kunt u de huidige waarde veranderen tussen de 0 en de 99 in stapjes van drie. Om de bridgeklok te starten, drukt u op '''mode''' (2) of '''pause''' (5).
  
U kunt nu de huidige instelling veranderen met '''up''' en '''down''' tussen de 0 en de 99 in stapjes van drie. Het display gaat knipperen op de allerlaagste standen. Die maar niet gebruiken. De standaardinstelling van 20 is ietwat donker. Een instelling van ongeveer 30 bevalt ons in de praktijk prima. Overdag of buiten kan een hogere instelling nodig zijn.
+
'''Let op''': op de allerlaagste standen gaat het display knipperen, dus die kunt u beter niet gebruiken! De standaardinstelling van 20 is ietwat donker, een instelling van ongeveer 30 bevalt ons in de praktijk prima. Overdag of buiten kan een hogere instelling nodig zijn.
  
== Gebruik suggesties ==
 
  
De klok start altijd op P1. De reden hiervoor is dat als twee clubs met verschillende instellingen wekelijks spelen en de klok delen hij altijd verkeerd zou staan als ie de laatste stand zou onthouden. Door steeds op P1 te beginnen kan ie tenminste "soms" goed staan.  
+
== Feedback ==
  
Indien u de klok niet deelt en vrijwel altijd hetzelfde programma gebruikt stelt u dat gewoon op P1 in. U kunt gewoon de klok starten en evt de eerste wisseltijd of -speeltijd iets aanpassen. Indien u een enkele keer een ander programma nodig heeft, doet u dat met P2. Zo hoeft u niets terug te veranderen voor het normale speelmoment.
+
BitWizard is een klein elektronicabedrijfje met aan het hoofd een bridgespeler. Toen zijn bridgeclub een nieuwe bridgeklok wilde hebben, hebben we er eentje ontworpen en gebouwd.
  
Indien u de klok regelmatig deelt met een drive die andere instellingen nodig heeft, dan raad ik aan om de instellingen in P2 en P3 (en zo nodig hoger) te bewaren. Ervaring leert dat hulpvaardige handen vaak aan P1 gaan zitten rommelen. Die drive komt dan gewoon goed omdat het "ter plekke" goed is ingesteld, maar de hogere programmas blijven dan gelukkig bewaard.
 
  
== Suggesties en feedback ==
+
Wij zijn niet gespecialiseerd in bridgeproducten en we hebben niet de middelen om een groot marktonderzoek te houden. We hebben dus gebouwd wat we zelf nodig achten en wat we denken dat anderen ook handig zullen vinden, maar mogelijk dat uw club andere eisen aan een bridgeklok stelt. Mocht u ideeën hebben voor verbetering van onze bridgeklok, laat het ons dan alstublieft weten! Wellicht kunnen we de software van uw klok aanpassen om aan uw wensen te voldoen zonder de hardware te vervangen.
  
Zoals eerder vermeld, waarderen we het als u verzoeken doorgeeft. Geen garanties dat we dat onmiddelijk kunnen implementeren, maar we waarderen uw input.  
+
We kunnen helaas niet garanderen dat we uw suggesties kunnen implementeren, maar we laten het u weten wanneer uw wens beschikbaar komt.
  
Mogelijkheden waarvan we reeds weten dat die door sommigen gevraagd worden zijn:  
+
Enkele suggesties die al binnen gekomen zijn:
* Meerdere klokken in een hoofdklok-hulpklok configuratie.
+
* meerdere klokken in een hoofdklok-hulpklok configuratie
* afstandsbediening.  
+
* afstandsbediening.
 +
Mocht u hier ook interesse voor hebben, geef dat dan aan ons door zodat wij een indruk krijgen van hoe groot de markt voor deze features is.
  
Enerzijds mocht u dat wensen, dan weten we dat al. Anderzijds, als u het toch doorgeeft, krijgen wij een indruk van hoe groot de markt voor zo'n feature is en kunnen we u laten weten wanneer zo'n suggestie beschikbaar is gekomen. Andere suggesties en feedback zijn natuurlijk ook welkom.  
+
Mocht u een andere toepassing weten waar "vier grote getallen op een helder display" van nut kunnen zijn, laat het ons dan ook weten. Waarschijnlijk is de hardware al geschikt en kunnen we de software eenvoudig aanpassen voor de andere toepassing.
  
 
== Technische details ==
 
== Technische details ==
Line 78: Line 101:
 
De twee PCBs zijn identiek. De ene is als "master" geconfigureerd, de andere als slave. Zodra we V2 van de hardware in productie nemen zouden we mogelijk wat resterende V1 PCBs als slave in kunnen zetten. De master-slave interface is hetzelfde gebleven.  
 
De twee PCBs zijn identiek. De ene is als "master" geconfigureerd, de andere als slave. Zodra we V2 van de hardware in productie nemen zouden we mogelijk wat resterende V1 PCBs als slave in kunnen zetten. De master-slave interface is hetzelfde gebleven.  
  
Versie 1 draait op een AT90USB162 microcontroller, en gebruikt de TLC59025 led driver. De segmenten zijn niet gemultiplexed. Versie 2 zal een STM32F072 processor bevatten en dezelfde led driver. Op het ogenblik (mei 2017) is V2 nog in ontwikkeling. Ondertussen biedt het bijna dezelfde functionalteit als V1.
+
Versie 1 draait op een AT90USB162 microcontroller, en gebruikt de TLC59025 led driver. De segmenten zijn niet gemultiplexed. Versie 2 bevat een STM32F072 processor en dezelfde led driver. Ondertussen worden "versie 2" klokken uitgeleverd.  
 +
 
 +
Mocht een firmware upgrade nodig zijn, dan kan dat. Zie [[bridgeklok upgrade]] voor instructies

Latest revision as of 13:04, 14 March 2018

Bridgeklok

Introductie

Een bridgezitting bestaat uit een aantal rondes met tussen de rondes een korte pauze om van tafel te wisselen. De bridgeklok telt de tijd af die zo'n ronde en de daarop volgende wissel periode duurt en geeft daarbij een aantal geluidssignalen:

  • Beginsignaal van de ronde (einde van de wisseltijd)
  • Waarschuwingssignaal nadering einde ronde
  • Eindsignaal van de ronde, tevens begin van de wisseltijd

Kenmerken

De BitWizard Bridgeklok heeft als kenmerken:

  • Groot, goed leesbaar display.
  • Zichtbaar verschil tussen "resterende rondetijd" en "resterende wisseltijd".
  • Verschillende geluidsignalen voor "einde ronde", "waarschuwing, einde ronde nadert" ("laatste spel!" bij sommige clubs) en "start nieuwe ronde".
  • Vier voorkeuze programmas. U kunt snel wisselen tussen verschillende instellingen. Bijvoorbeeld voor een beginnersavond waarbij de rondes langer zijn.
  • Eenvoudig te gebruiken interface om aanpassingen te doen.
  • Mogelijkheid om de lopende ronde/wisseltijd direct aan te passen.

Bedieningselementen

Bridgeklok edit.png

Omdat de ruimte voor de naampjes van de knoppen beperkt is, is gekozen voor korte namen. Vooral de pause (5) knop dekt niet geheel de lading. Het is eigenlijk start/stop.

Aan de slag

De bridgeklok is eenvoudig in gebruik. Gewoon de adapter in de klok en in het stopcontact steken, de klok aanzetten met de aan/uit schakelaar (1) en hij begint te lopen op 10 seconden resterende wisseltijd. Deze tien seconden geven u de tijd om eventueel een langere resterende wisseltijd in te stellen (zie hieronder).

De klok start altijd op in programma P1. Standaard staan alle programma’s ingesteld op 30 minuten speeltijd, 5 minuten waarschuwingstijd en 3 minuten wisseltijd.

U kunt een ander programma selecteren door op mode (2) te drukken en vervolgens met behulp van up (3) en down (4) een ander programma te selecteren. Het programma kan vervolgens gestart worden met de pause (run) knop (5).

U kunt de klok pauzeren en vervolgens hervatten met de pause (5) knop.

Als het nodig is om de huidige ronde- of wisseltijd te verlengen (in stappen van 1 minuut) dan is dat simpel te regelen door op up (3) te drukken. Ook is het mogelijk om de ronde- of wisseltijd in stappen van 1 minuut te verkorten door op down (4) te drukken.

Bij het naderen van het einde van de ronde klinkt er een waarschuwingssignaal. Een ander geluid klinkt bij het einde van de ronde. Een derde signaal klinkt als de wisseltijd voorbij is en de volgende ronde begint.

Gedurende de wisseltijd is er links in het display een enkel segment dat "rondloopt" en het rondlopen van de spelers symboliseert. Zo is het verschil te zien tussen wisseltijd en speeltijd.

Programma instellen

Om de keuzeprogramma’s in te stellen, drukt u eerst op mode (2).

Met de up (3) en down (4) knoppen kunt u vervolgens het keuzeprogramma selecteren. Deze worden als P1 tot en met P4 weergegeven.

Om het gekozen programma te starten drukt u op pause (5).

U kunt ook het programma bekijken of aanpassen door nogmaals op mode (2) te drukken.

Voor ieder programma kunnen achtereenvolgens drie tijden ingesteld worden: de speeltijd, de waarschuwingstijd en de wisseltijd. Standaard is 30 minuten speeltijd, 5 minuten waarschuwingstijd en 3 minuten wisseltijd.

De tijden worden met de up (3) en down (4) knoppen ingesteld. De wisseltijd wordt in stappen van 20 seconden ingesteld, de speeltijd en waarschuwingstijd in stappen van 1 minuut.

Door nogmaals op mode (2) drukken gaat u verder naar de instelling van de volgende tijd. Na "wisseltijd" komt u weer in "programma selectie". Om het programma te starten drukt u op pause (5).

Veranderingen worden automatisch opgeslagen.

De bridgeklok start altijd op met programma P1 omdat als twee clubs die om en om spelen de klok zouden delen met verschillende instellingen, hij dan altijd verkeerd zou staan als hij de laatste stand zou onthouden. Door steeds op P1 te beginnen is er een kans dat hij in sommige gevallen goed staat.

Als u de enige gebruiker van de klok bent en vrijwel altijd hetzelfde programma gebruikt, dan kunt u dat op P1 instellen. U kunt dan gewoon de klok starten en eventueel de eerste wisseltijd of -speeltijd iets aanpassen.

Als u een enkele keer een ander programma nodig heeft, dan doet u dat op P2. Zo hoeft u niets terug te veranderen voor het normale speelmoment.

Als u de klok regelmatig gebruikt voor een drive die andere instellingen nodig heeft, dan raad ik aan om uw normale instellingen in P2 en P3 (en zo nodig hoger) op te slaan. Ervaring leert dat hulpvaardige handen tijdens de drive vaak aan P1 gaan zitten rommelen, maar de hogere programma’s blijven dan gelukkig bewaard.

Helderheid instellen

Om de helderheid van het display te veranderen, zet u de klok uit. Houdt vervolgens de pause knop (5) ingedrukt terwijl u de klok aanzet. Er verschijnt nu een "I" in het display, samen met de huidige instelling (I van het engelse Intensity, of Instellen helderheid).

De standaard helderheid is 20. Met behulp van de up (3) en down (4) knoppen kunt u de huidige waarde veranderen tussen de 0 en de 99 in stapjes van drie. Om de bridgeklok te starten, drukt u op mode (2) of pause (5).

Let op: op de allerlaagste standen gaat het display knipperen, dus die kunt u beter niet gebruiken! De standaardinstelling van 20 is ietwat donker, een instelling van ongeveer 30 bevalt ons in de praktijk prima. Overdag of buiten kan een hogere instelling nodig zijn.


Feedback

BitWizard is een klein elektronicabedrijfje met aan het hoofd een bridgespeler. Toen zijn bridgeclub een nieuwe bridgeklok wilde hebben, hebben we er eentje ontworpen en gebouwd.


Wij zijn niet gespecialiseerd in bridgeproducten en we hebben niet de middelen om een groot marktonderzoek te houden. We hebben dus gebouwd wat we zelf nodig achten en wat we denken dat anderen ook handig zullen vinden, maar mogelijk dat uw club andere eisen aan een bridgeklok stelt. Mocht u ideeën hebben voor verbetering van onze bridgeklok, laat het ons dan alstublieft weten! Wellicht kunnen we de software van uw klok aanpassen om aan uw wensen te voldoen zonder de hardware te vervangen.

We kunnen helaas niet garanderen dat we uw suggesties kunnen implementeren, maar we laten het u weten wanneer uw wens beschikbaar komt.

Enkele suggesties die al binnen gekomen zijn:

  • meerdere klokken in een hoofdklok-hulpklok configuratie
  • afstandsbediening.

Mocht u hier ook interesse voor hebben, geef dat dan aan ons door zodat wij een indruk krijgen van hoe groot de markt voor deze features is.

Mocht u een andere toepassing weten waar "vier grote getallen op een helder display" van nut kunnen zijn, laat het ons dan ook weten. Waarschijnlijk is de hardware al geschikt en kunnen we de software eenvoudig aanpassen voor de andere toepassing.

Technische details

De nerds willen dit misschien lezen, anderen kunnen het veilig negeren.

De klok gebruikt 15V, niet het meer gebruikelijke 12V. De segmenten van de displays hebben ongeveer 12V nodig, maar er moet een stroomsturing omheen zitten die wat "marge" nodig heeft.

Indien u de klok openmaakt is er een wit-blauwe potentiometer zichtbaar, waarmee het volume ingesteld kan worden (met een klein kruiskop schroevendraaiertje).

De twee PCBs zijn identiek. De ene is als "master" geconfigureerd, de andere als slave. Zodra we V2 van de hardware in productie nemen zouden we mogelijk wat resterende V1 PCBs als slave in kunnen zetten. De master-slave interface is hetzelfde gebleven.

Versie 1 draait op een AT90USB162 microcontroller, en gebruikt de TLC59025 led driver. De segmenten zijn niet gemultiplexed. Versie 2 bevat een STM32F072 processor en dezelfde led driver. Ondertussen worden "versie 2" klokken uitgeleverd.

Mocht een firmware upgrade nodig zijn, dan kan dat. Zie bridgeklok upgrade voor instructies